به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت کشور؛ دکتر عبدالرضا رحمانی فضلی در نشست مدیران دفاتر تسهیلگری مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه های غیررسمی که شامگاه دوازدهم شهریور ماه در محل وزارت کشور به پایان رسید، اظهار کرد: موضوع تسهیل گری و خدمات رسانی به محلات به ویژه محلات کم برخوردار ، موضوعی بود که در جلسات شورای اجتماعی در محضر مقام معظم رهبری با حضور سران قوا و همه مسئولینی که در حوزه اجتماعی مسئولیت دارند مطرح شد و پس از آن در برنامه ششم توسعه جزء وظایف قانونی تلقی شد.

وی ادامه داد : این امر به معنای ایجاد یک دستگاه در کنار دستگاه های دیگر یا ایجاد واحد و نهاد اداری دیگری در کنار دیگر نهادها نیست و اگر این تصور را داشته باشیم حتما راه را خطا رفته ایم؛ زیرا دستگاه های مسؤول هستند و کار را از منظر دستگاهی انجام می ‌دهند. اما در واقع این نهاد ایجاد شد تا بتوانیم شعار اجتماعی شدن و اجتماعی کردن پاسخگویی به مطالبات و نیازهای مردم و رفع آسیب ها در محلات آسیب پذیر و یا موضوعات آسیبهای اجتماعی را محقق کنیم.

وزیر کشور افزود: شما تسهیلگران باید در هر محله‌ای که هستید بتوانید با کمک نهادهای خدمات رسان، همه مردم و به ویژه با کمک معتمدین این محلات نسبت به ارتقای سطح مشارکت و پاسخگویی به نیازها و مطالبات آنها به خوبی عمل کنید.

وزیر کشور در ادامه ضمن بیان اینکه نباید به مسئولان این دفاتر مدیر گفت، اظهار کرد: با لفظ مدیر در سلسله مراتب اداری قرار می‌گیرد درحالی که باید یک اسم مردمی تر و مشارکت جویانه و اسمی که نشان دهنده عمق فعالیت شما که پیوند با مردم و مشکلات و هماهنگ کنندگی شما با دستگاههای اجرایی است، استفاده شود. چراکه وقتی در رده مدیر قرار می گیرید در سلسه مراتب اثربخشی در رده بسیار پایینی واقع می شوید و از طرف دیگر مردم شما را به عنوان افرادی که باید پاسخگو باشند تلقی می کنند؛ در صورتی که شما هیچ امکانی برای پاسخگویی و هیچ منابعی برای آن ندارید و اگر امکانات و منابع هم وجود دارد، ناشی از  قدرتی بسیج کنندگی شما برای دستگاههای اجرایی است تا آنها به کمک بیایند و از جنبه دیگر، قدرت شما در مشارکت و افزایش نقش فعالانه و متعامل مردم با نهادهای خدمات ده است.

رحمانی فضلی با اشاره به اینکه دفاتر تسهیلگری به عنوان حلقه وصل ارتباط مردم و نهادهای خدمات رسان هستند، گفت: دفاتر تسهیلگری باید از طرفی با بدنه اجتماعی کار کنند و انها را به کار بگیرند و بسیج کنند و از طرف دیگر باید دستگاه های خدمات ده را برای انجام اقدامات هماهنگ کنند.

وزیر کشور خطاب به مسئولان دفاتر تسهیلگری گفت: اولین موضوعی که باید ازآن برخوردار باشید، انگیزه و علاقه است، چرا که اگر به عنوان یک کارمند و با موضع رسمی وارد محلات شوید، یقیناً در چارچوب اداری گیر خواهید کرد و نمی توانید حوزه عمل خود را گسترده کنید، بنابراین داشتن انگیزه، علاقه و پشتکار بسیار مهم است، چراکه این یک حرکت مردمی و مشارکت جویانه است که باید از طریق آن، چشمه های جوشان خدمت رسانی در دل مردم و در درون محلات، جاری و به اثربخشی منتهی شود.

وی با اشاره به اینکه باید نگاه انسان محوری نسبت به موضوع تسهیل‌گری داشته باشید، گفت: شما  به عنوان تسهیل‌گر، افرادی هستید که خدمات را به مردم این مناطق کم برخوردار ارائه می‌دهید. به هرحال این مناطق به دلیل دو اشکال ایجاد شده است؛ یکی عوامل طبیعی همچون خشکسالی که منجر به کوچ و مهاجرت مردم از روستاها شده  و دیگری؛ برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی اشتباهی که در نظام اداری کشور از پیش از انقلاب وجود داشت و علیرغم تمامی اصلاحاتی که انجام شد، سیلی که جاری شده موجب عدم توازن و تعادل در حوزه‌های مختلف از جمله امکانات، منابع، فرصت ها و توزیع جمعیت شده است. پس ما به عنوان افرادی که هم برای سلامت، هم شأن این مردم و هم برای برقراری عدالت اجتماعی انگیزه داریم، با مشارکت خود، دنبال می کنیم. در مقابل،  اگر نگاه ما انسان محور نباشد، با هرنگاه دیگری در میان مردم اثربخشی بسیار کمتری خواهیم داشت.

رحمانی فضلی در ادامه خاطرنشان کرد: باید نگاه علمی به این مسئله داشته باشید؛ در محلات با انبوهی از مشکلات و مسائل و آسیبها روبرو هستیم که اگر الگوی رفتاری علمی و نگاه تعریف شده علمی نداشته نباشیم  نمی توانیم با این موضوعات به درستی برخورد کنیم. بدون الگوی علمی اولویت ها گم خواهند شد.

وی بیان کرد: اعتقاد ندارم همه محلات کم‌برخوردار حاشیه نشین هستند چرا که حاشیه نشینی در جامعه شناسی معنا و مفهوم و ویژگی خاص خود را دارد. اگر نگاه ساختارگرایانه را به درستی بشناسیم، می‌توانیم موضوعات این محلات را اولویت‌بندی کنیم و بر اساس اولویت‌ها کارهای مهم را انجام دهیم. البته بخشی از این کارها کالبدی است و مردمان این مناطق حق قانونی و شهروندی دارند که از حداقل امکانات همچون آب، برق، خیابان کشی، جمع آوری آبهای سطحی و کوچه بندی برخوردار باشند. 

وی افزود: ما از طرفی با محدودیت منابع روبرو هستیم و از طرف دیگر باید اولویت‌ها را هم در نظر بگیریم و نگاه علمی نیز به آنها داشته باشیم. باید کل مسئه را بشناسیم و نسبت به حل آن برنامه ریزی کنیم.

دکتر رحمانی فضلی استفاده از همه ظرفیت‌ها را دیگر  رویکرد مهم  در رسیدگی به محلات کم برخوردار دانست و گفت: مسئولان دفاتر تسهیلگری باید از ظرفیتهای موجود استفاده کنند و نباید به عنوان مجری وارد عمل شوند. چرا که اگر وارد کار اجرایی شوید نمی توانید پاسخگو باشید و مطالبات انباشته شده این مناطق بسیار زیاد است. در عوض، دفاتر تسهیلگری فقط باید هماهنگ کننده و منتقل کننده باشند و وظیفه اصلی آنها این است که مردم و توانمندی آنها و همبستگی میان آنها را تقویت کنند، همچنین نهادهای مردمی، خیرین و هیئت‌ها و دانشگاهیان را وارد میدان کنند و آنها را در این امر سهیم کنند.

رحمانی فضلی تصریح کرد: باید افرادی که می توانند به صورت داوطلبانه و خیرخوانه کمک کنند، دور هم جمع کنید. امکان افزایش نیرو در دفاتر وجود ندارد اما می توانید از نیروهای مردمی بهره بگیرید. شما باید خودتان را در محلات تکثیر کنید و در تمامی محلات افرادی مانند شما حضور داشته باشند.

وی افزود: باید تلاش کنید در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و مشارکتی کارها را به گونه ای پیش ببرید که موجب رضایت‌مندی مردم باشد. رضایت مندی مردم بر این است که بدانند دلسوزانه کنارشان هستیم و از ظرفیت‌های خودشان استفاده کنیم. اگر این اتفاق بیفتد رضایتمندی بالا می رود و اگر رضایتمندی افزایش یابد، سرمایه‌های اجتماعی ای افزون می شود و می تواند به اعتماد بیشتر منجر شود. البته باید کاری کنیم که همه مردم در کشور احساس مشارکت کنند. 

وزیرکشور در فراز دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری در رسیدگی به مناطق کم برخوردار از لفظ کار فوق العاده استفاده کردند، تاکید کرد: دستگاه‌های حاکمیتی باید در محلات کم برخودار نقش بهتری را ایفا کنند. باید اولویت شهرداری های کلانشهر و شهرها در خدمات رسانی به این مناطق قرار داده شود و در سطح ملی نیز بخش اعظم منابع دستگاههای مختلف باید به سمت این مراکز هدایت شود.

وی افزود: باید درمسیر رسیدگی به مناطق کم برخوردار، فضای کل کشور رصد و پیگیری شود، همچنین تجربیات منتقل و تعاملات افزایش یابد و نوآوری ها و خلاقیتها در مرکز، برنامه ریزی و به سایر مناطق نیز منتقل شود.

وزیر کشور با تاکید بر اینکه باید ایجاد نشاط، مشارکت، کارآمدی، اعتمادسازی، امید آفرینی و اثربخشی فعالیت در فضای عمومی محلات سرلوحه کار دفاتر تسهیلگری قرار گیرد، افزود: این کار حدود یک سال و نیم است که آغاز شده است ولی باید هدف گذاری و برنامه ریزی با نگاه علمی به این محلات داشته باشد. مسائل فرهنگی و اجتماعی  زمانبر است و باید استمرار داشته باشد تا به شرایط مطلوب برسیم.

دکتر رحمانی فضلی با بیان اینکه اقدامات دفاتر تسهیلگری الگوی مناسبی در جهت تمرکز زدایی و  استفاده از ظرفیت مناطق و محلات مختلف است، یادآور شد: نظام بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی و اداری کشور، یک نظام کاملاً متمرکز و بدون دادن اختیارات و ایجاد شرایط مشارکت مردم است. این موضوع پیش از انقلاب بود و پس از انقلاب با وجود گشایش های زیاد، همچنان شاهد این نوع نظامات هستیم. 

وی افزود: نظام برنامه ریزی کشور نظام بخشی کلان است و همچنین نظام بودجه ریزی ما نظام مبتنی بر جمعیت و فعالیت است که به صورت بخشی و کلان انجام می شود. در کل بودجه‌ریزی، بیش از ۱۲ درصد اختیار اعتبارات به استان‌ها داده نمی شود و کمتر از 80 درصد اختیارات بودجه ها در دست بخش ها و در سطح ملی است. 

وزیر کشور با بیان اینکه در چهار سطح این موضوع، دنبال می شود که می‌توان به سطح منطقه‌ای، استانی، شهرستان و محلی اشاره کرد. در سطح منطقه‌ای ما با کمک سازمان برنامه و بودجه، استان ها را به ۹ منطقه تبدیل کرده ایم و سعی کرده‌ایم تجمیع امکانات و تبادل امکانات و ظرفیت‌ها بین این مناطق انجام شود.

وی ادامه داد: در سطح شهرستان نیز براساس شاخص های مختلف ۳۱ شهرستان را احصا کرده‌ایم که نسبت به دیگر شهرستان ها بالاترین سطح را از نظر کم برخورداری بهره‌مند هستند. مدلی را طراحی و دستورالعمل را پیش گرفتیم و در سطح محلی هم دفاتر تسهیلگری عمل می کنند.

وزیر کشور با اشاره به اینکه باید نظام برنامه ریزی کشور را عوض کنیم، گفت: هیچ کشور توسعه یافته ای و درحال توسعه ای نیست که  نظام اداری متمرکز، نظام برنامه ریزی و بودجه ریزی کلان و بخشی داشته باشد.  در مقابل، به مردم اعتماد می کنند و ظرفیتها را درنظر می گیرند و امکانات ملی را با توجه به ظرفیت های منطقه ای و میزان، نوع و مقدار عقب نگه داشته شدگی توزیع می کنند. 

وزیر کشور افزود: در سطح منطقه ای باید استانهایی معین استانهای دیگر باشد و به عنوان کنشگر اصلی پیشران باشد و منابع و خدمات را باید به این گونه توزیع کنیم. پس باید نمونه و الگو ایجاد کنیم. درمحلات دفاتر تسهیلگری، در شهرستانها، 31 شهرستان تعیین شده و در سطح استانها با منطقه بندی استانها این الگوسازی ها انجام می شود.

دکتر رحمانی فضلی در پایان خاطرنشان کرد: دفاتر تسهیلگری نقش‌آفرین اصلی در تحقق موفقیت این الگو در این سلسه مراتب است و خواهش دارم که با انگیزه، علاقه، جدیت و خستگی‌ناپذیر و با کار جهادی و ایثارگرانه این وظیفه را انجام دهید.