* مقدمه

کرونا قطعاً فراگیرترین، بی مرزترین، جدی ترین و شاید عجیب ترین تجربه بشر تا به امروز به حساب می آید. دلیل اصلی آن هم مشخص است، چون دنیا تا به امروز به باور ورود به عصر جدید نرسیده بود. پس بیراه نخواهد بود اگر جهان را به «جهان پیش ازکرونا و پساکرونا» تقسیم نماییم.

دوران پیش از کرونا

در یک نگاه جامع، دوران پیش از کرونا برای جامعه ما دوران حصارکشی های تخیلی و توهمی از وجود این ویروس در کشور ما نبود و کسی حتی لحظه ای ولو اندک به آن فکر نمی کرد و آن را جدی نمی گرفت؛ چرا که همگان خود را از آن مصون می پنداشتند. دوران موسوم به کرونا در جامعه ما با ماهیت چندگانه «کروناهراسی عمومی»، «ابزارگرایی» و «تقلیل گرایی» از هویت تعریفی در نظام سیاسی  و زیرمجموعه های آن در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، بوروکراتیکی همراه بوده است که می تواند در آینده عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

دوران پسا کرونا

دوران پساکرونا ماهیتاً و از حیث وجودی به دوره ای اطلاق می شود که با رعایت درست و دقیق توصیه های بهداشتی و احراز سلامت جمعی توسط متولیان، در روزهای پس از عبور و فائق آمدن بر کرونا اتفاق می افتد. جهان پساکرونا قطعاً جهانی متفاوت خواهد بود. شاید در این خصوص نظرات بسیار باشد. برخی به مانند همه اتفاقات از به پایان رسیدن عمر دنیا سخن گویند. برخی دیگر آن را اتفاقی معمولی و همانند سایر اتفاقات گذشته قلمداد کنند و برخی نیز از آشوب های بعد از آن گویند.
اما جهان پساکرونا پر خواهد بود از آثار عملی آغاز دنیایی جدید.
دولت‌ها و احزاب با شعارهایی متفاوت پا به عرصه خواهند گذاشت؛ پارلمان های دنیا به وضع قوانین جدید مناسب با این اتفاق و رخدادهای مشابه روی خواهند آورد؛ و سازمان های جهانی بهداشتی، اقتصادی، سیاسی و... تصمیماتی جدید را متناسب با این پدیده خواهند گرفت.
 

 
حال، پرسش اصلی که ذهن بسیاری را درگیر خود کرده این است: در «جهان پساکرونا» چه باید کرد؟
اگر قرار است در فردای پایان بحران کرونا برای ادامه تلاش کنیم، باید پیش از هرچیز، طرز تفکر و نگاه خود را به مسائل دنیای جدید عوض کنیم. قرار نیست چیزی به پایان رسد، پس برای ادامه باید جنگید.
برنده و بازمانده در جهان پساکرونا کسانی هستند که این روزها راه حلی برای مسائل کاری، شخصی و اجتماعی که با آن درگیر هستند، بیابند. هر شخص حقیقی و حقوقی در هر شغلی که درگیر آن است باید نقاط ضعف و قوت خود را بیابد. قطعاً نقاط ضعف بسیاری از مشاغل در این بحران به چشم آمد. هر نقطه ضعفی راهکار جایگزینی دارد؛ لذا این روزها نوع بشر می تواند خود را تسلیم این اتفاقات نداند. می شود این ویروس را مانند اجرای پایلوتیک طرح اصلی در نظر گرفت تا با آمادگی بیشتر و برای ادامه ای بهتر از آن کمک گرفت.
تحلیل حاضر به نحوه رویارویی با تهدیدهای پساکرونایی در ابعاد جهانی، ملی و استانی در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می پردازد:
 

1. کرونا اقتصاد جهان را با بحران روبرو کرده، به نحوی که پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی جهان هم از ۳ به ۲.۵ درصد کاهش پیدا کند؛ در واقع این همان مقداری است که صندوق بین‌المللی پول آن را مساوی با رکود جهانی پیش‌بینی کرده است.

2. برخی سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی، بحران اقتصادی ناشی از کرونا را با بحران ۲۰۰۹ اروپا مقایسه و چه بسا بدتر از آن می‌دانند که همه این اطلاعات و پیش‌بینی‌ها حکایت‌گر این است که کرونا اقتصاد دنیا را به شدت گرفتار کرده است.
3. رشد اقتصاد چین با ضرر چند صد میلیارد دلاری و کاهش ۴۰۰ میلیارد دلاری ارزش بورس شانگهای، با یک افت یک درصدی از شش درصد رشد پیش بینی شده به پنج درصد کاهش پیداخواهد کرد؛ اقتصادی که بیش از ۱۵ درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارد.همه گیری کووید19 اساساً جهت‌های اقتصادی جهانی را تغییر نمی‌دهد و تنها تغییری را که از چندی پیش آغاز شده سرعت می‌بخشد؛ و این تغییر چیزی نبوده جز عبور از جهانی شدن امریکایی به سمت جهانی شدن حول محور چین
4. کووید19 اصول اساسی تولید جهانی را تضعیف می‌کند. شرکت‌ها اکنون دوباره روی زنجیره‌های تأمین چندگانه تجدید نظر کرده و به دنبال کوچک‌تر کردن خود هستند.

5. کووید19 به کاهش فعالیت اقتصادی و افزایش تنش بین کشورها منجر خواهد شد. در دراز مدت این بیماری همه گیر احتمالاً ظرفیت تولید اقتصاد جهانی را به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد. این خطر جابجایی به ویژه برای کشورهای در حال توسعه و سایر کشورهایی که سهم زیادی از کارگران آسیب پذیر اقتصادی دارند، بسیار فراوان است.

6. سیستم بین المللی به نوبه خود تحت فشار زیادی قرار خواهد گرفت و منجر به بی ثباتی و درگیری گسترده در داخل و در سراسر کشورها خواهد شد.

7. شوک اساسی به سیستم اقتصادی جهان این است که زنجیره‌های تأمین جهانی و شبکه‌های توزیع به شدت در معرض اختلال هستند؛ بنابراین، همه گیری کروناویروس نه تنها اثرات اقتصادی طولانی مدت دارد بلکه به یک تغییر اساسی‌تر منجر می‌شود.

8. بنزین یاب ها، تعمیرکار در محل، جوشکار در محل، کارواش در محل و ... این ها بیزینس های جالبی هستند که احتمالاً در عصر پساکرونا، با استقبال سرمایه گذار و مشتری روبرو شود.

9. در عصر پساکرونا،۱۰۰درصد کسب و کارهای آنلاین با استقبال بیش تری از سوی سرمایه گذاران، شتاب دهنده ها و صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر و سرمایه پذیرها و کارآفرینان مواجه می شود. این قضیه در حوزه آموزش آنلاین و استارتاپ هایی که در زمان بحران، خدمات خود را به میلیون ها نفر ارائه می دهند، حساس تر می شود.

10. در عصر پساکرونا، استقبال از یادگیری زبان های برنامه نویسی از پایتون تا دیگر زبان های محبوب برای طراحی اپ، افزایش می یابد.

11. هوش مصنوعی، بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد تا با استفاده از ظرفیت های هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، بتوان نیاز به ارتباط فیزیکی افراد برای دریافت خدمات را کاهش داد. در قرن بیست و یکم، اقتصاد و سبک زندگی افراد، به سمت دیجیتالی شدن پیش می رود و در عصر پساکرونا، شتاب بیشتری می گیرد.

12. در عصر پساکرونا، آموزش آنلاین، در دستور کار کارآفرینان اینترنتی قرار می گیرد. در ایران، ۱۸میلیون دانشجو و دانش آموز نیاز به خدمات آموزشی از راه دور دارند که ظرفیت های خدماتی مجازی کشور به حد کافی نیست و این ضعف شناخته شده، احتمالاً یکی از گزینه های سرمایه گذاری کارآفرینان نباشد.

13. در عصر پساکرونا توجه به صنعت دارو، بیش از پیش در کانون توجه دولت، سرمایه گذاران و فعالان کسب و کار قرار می گیرد.

14. در عصر پساکرونا، صنعت گردشگری یاد می گیرد که مجبور است بخشی از ارزش افزوده خود را از طریق ظرفیت های مجازی و فناورانه کسب کند.

15. مدیریت منابع انسانی را بهتر هدایت کند تا یک اتفاق کوچک موقتی، زمینه تعدیل نیروی گسترده را سبب نشود.

16. در عصر پساکرونا، کسب و کارهایی که خدماتی به مردم می دهد که نیازهای ضروری آن ها را برطرف و آن ها را از مراجعه حضوری به مراکز دولتی و خصوصی بی نیاز می کند، رشد چشمگیری پیدا می کند.

1. ماه‌ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم درگیر کرونا و خسارت‌هایش خواهیم بود و درست است که امروز تمام توجه‌ها به عبور از دوران پیک بیماری و کنترل شیوع ویروس کرونا معطوف شده است، اما قطعاً یک مدیریت جامع و همه جانبه‌نگر، باید برای تمام ابعاد این بحران راه‌حل پیش‌بینی کند تا با کم ترین آسیب از این دوران گذر کنیم، چرا که اقتصاد در دوران پساکرونا با بحران‌های جدی‌تری روبرو خواهد شد.

2. بحران کرونا بعد از گذر از دوران شیوعش، آسیب‌هایش به بدنه اقتصادی را نمایان می‌کند؛ اقتصادی که بعد از خروج ایالات متحده امریکا از برجام و تحریم‌های نفتی، با فشارهای بسیاری دست و پنجه نرم می‌کرد و حالا باید با رکود ناشی از کرونا هم مقابله کند. اگر قرار گرفتن در لیستFATF   و پیش‌بینی کسری بودجه ۱۳۹۹ هم مورد توجه قرار دهیم، روزهای سخت آینده قابل تصور است.

3. در این میان بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط که حدود ۴۰ درصد تولید ناخالص کشور را هم در اختیار دارند، در صف اول فشار اقتصادی ناشی از کرونا قرار گرفته‌اند و ممکن است حتی با ورشکستگی و تعطیلی روبرو شوند.

4. توجه شود که بحران اقتصادی پساکرونا فقط به بنگاه‌های کوچک و متوسط ختم نمی‌شود، بلکه این بحران مانند دومینو به سطح بنگاه‌های بزرگ اقتصادی، شرکت‌های پیشرو در عرصه تجارت بین‌المللی و ساختارهای اقتصاد کلان و بالا دستی نظیر نظام بانکی و مالی کشور منتقل خواهد شد.

5. همه این شرایط، اتخاذ سیاست‌های حمایتی از سوی دستگاه‌های حاکمیتی را ضروری می‌کند تا با تدوین بسته‌های قانونی و مالی، از زمین‌گیر شدن بنگاه‌های اقتصادی جلوگیریکنند، این بسته حمایتی باید در شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه به تصویب برسد تا تمام دستگاه‌ها با سرعت، عملیاتی کنند.

6. بودجه ۱۳۹۹ از این جهت مهم است که از یک سو کم ترین وابستگی به نفت را نسبت به سال‌های قبل دارد و از سوی دیگر برای تحقق بودجه‌ای، نگاه ویژه‌ای به درآمدهای مالیاتی شده و این جاست که با توجه به رکود قابل پیش‌بینی برای اقتصاد کشور در سال ۱۳۹۹، سیاست‌های جایگزین و عملیاتی با کم ترین اثر تورمی باید تدوین شده و چه بسا باید اصلاح بودجه‌ای در دستور کار دولت و مجلس قرار گیرد.

7. سهم مالیات در بودجه ۹۹ حدود ۱۳ درصد افزایش یافته، ولی باید امروز تصمیم‌گیری کرد که با چه مکانیزمی می‌توان این سهم از بودجه را محقق کرد؛ سهمی که متأثر از بحران‌های کرونایی بر اقتصاد کشور خواهد بود.

8. پیش‌بینی شده در سال ۱۳۹۹ شاهد ۱۰۶ شرکت دولتی زیان‌ده باشیم، در عین حال دیوان محاسبات پیش بینی کرده از مجموع ۳۸۱ شرکت، بیش از ۲۰۰ شرکت دولتی زیان‌ده باشند و این ارقام تا قبل از بحران کرونا بوده و قطعاً شاهد شرایط حادتری خواهیمبود.

9. با توجه به شرایط اقتصادی کشور و به خصوص حمله کرونا به اقتصاد، جراحی بزرگ در ساختار مدیریتی شرکت‌های دولتی، بیش از گذشته ضرورت می‌یابد و چه بسا این شرایط، بتواند زمینه را برای یک تصمیم‌گیری جسورانه بر مبنای کار کارشناسی همه‌جانبه، به منظور عبور از این پیچ تاریخی فراهم کند.

10. رکود بسیاری از کسب و کارهای کوچک مستقل مانند آرایشگاه، تعمیرگاه و... که خطر اقتصادی آن ها را بیش تر تهدید می کند.

11. اختلال در بخش صادرات که به اقتصاد ضربه وارد خواهد آورد.

12. مقامات کشور در نتیجه تجربه بی نظیر کرونا، واقع بین‌تر می‌شوند و با سعه صدر بیش تری در تصمیم گیری‌های آینده عمل خواهند کرد. کرونا و مصیبتی که به جامعه ما وارد کرده است نکات مثبتی هم برای مردم و حکومت در بلند مدت خواهد داشت.

13. ترغیب تولید کنندگان به سمت بروز شدن و تجارت الکترونیک (توسعه کسب و کار آنلاین)

14. هم چون تهدید سایبری، تهدید بیولوژیک هم خبر نمی کند. صنعت دارویی ایران می تواند در عصرپساکرونا، با شرکت های دانش بنیان دانشگاهی و سرمایه گذاری های بورسی، شتاب فوق العاده بگیرد و ما در نیمه دوم دهه سوم قرن بیست و یکم، یکی از قطب های صادرات دارو در جهان باشیم. ۹۸ درصد نیاز دارویی ایران، در داخل کشور تولید می شود.

15. لزوم توجه به دیپلماسی اقتصادی با بهره مندی از قابلیت تولیدات داخلی با قابلیت صادرات

16. لزوم همکاری بیش از پیش وزارت صمت و کارگروه های اقتصادی با دانشگاه ها و واحدهای دانش بنیان

1. آغاز پرداخت اقساط بدهکاران بانکی همزمان با شروع فعالیت کارخانه ها، مشاغل آزاد و قشر کارگری و عدم پرداخت به موقع حقوق و دستمزدها

2. میل زیاد مردم به حضور در بازارها و هجوم به مراکز خرید و احتمال احتکار و گرانفروشی اجناس در پساکرونا

3. کاهش تقاضا در مشاغل آزاد با توجه به شرایط ایجاد شده و لزوم ایجاد سیاست تحریک تقاضا برای جلوگیری از تشدید تورم

4. تدوین مصوبه تسهیل در صدور مجوزهای کسب و کار

5. افزایش خدمات اینترنتی در بستر نت و لزوم حمایت و تقویت استارتاپ ها

6. لزوم ساماندهی مشاغل با قابلیت دورکاری به دلیل نفوذ فرهنگ جدید وابستگی به شبکه جهانی اینترنت و فضای مجازی و سوق دادن شهرستان ها به خریدهای آنلاین و اینترنتی

7. افزایش سرمایه گذاری در بخش ارزهای دیجیتال

8. افزایش حجم چک های برگشتی

9. اضافه شدن تعداد بیکاران (عموماً کارگران فصلی)

10. افزایش مشکلات کسبه با توجه به کسادی و تعطیلی کسب و کار و نبود رونق اقتصادی پیش از سال و بعد از سال نو با عنایت به رسیدن فصل مالیات

1. همه گیری کرونا باعث تقویت نقش دولت و ناسیونالیسم خواهد شد.

2. دولت‌ها از هر نوعی که باشند، اقدام لازم و اضطراری را برای مدیریت بحران اتخاذ می‌کنند و احتمالاً بعد از پایان بحران همچنان به خاطر منافع خود به انجام آن‌ها اصرار می ‌ورزند.

3. کووید 19 هم چنین تغییر قدرت و نفوذ از غرب به شرق را تسریع خواهد کرد. کره جنوبی و سنگاپور بهترین واکنش را نشان داده‌اند و چین نیز پس از اشتباهات اولیه خود به خوبی توانست در ادامه بحران را مدیریت کند.

4. پاسخ دولت در اروپا و امریكا بسیار تردید آمیز بوده و احتمالاً باعث کاهش قدرت برند غربی می‌شود.

5. شاهد عقب نشینی بیش از پیش از جهانی شدن خواهیم بود، زیرا شهروندان برای محافظت از خود به دنبال دولت‌های ملی می‌گردند و دولت‌ها نیز به دنبال افزایش قدرت خود برای مقابله با تهدیدات آینده می‌روند.

6. رهبران با اثبات قدرت مدیریتشان در بحران کووید19 به شهروندان، می‌توانند برخی سرمایه‌های سیاسی را برای خودشان دست و پا کنند. اما برای رهبرانی که شکست می‌خورند، بسیار دشوار خواهد بود که در برابر وسوسه سرزنش و مقصر دانستن دیگران ایستادگی کنند.

6. همه گیری کروناویروس سیاست را چه در درون کشورها و چه بین آن ها تغییر خواهد داد. جوامع حتی آزاد، خواهان نقش بیش تر دولت خواهند شد.

7. موفقیت نسبی دولت در غلبه بر همه گیری و اثرات اقتصادی آن موجب تشدید یا کاهش مسائل امنیتی و قطبیت در جوامع خواهد شد.

8. تاکنون تجربه نشان داده که اقتدارگرایان یا پوپولیست‌ها در کنار آمدن با همه گیری چندان هم بهتر نیستند. در واقع، کشورهایی مانند کره و تایوان که زود نسبت به این بحران موفقیت نشان دادند، دارای دولت‌هایی دموکراتیک بودند.

9. بحران کروناویروس حداقل تا چند سال آینده منجر خواهد شد که بیش تر دولت ها به لاک انزوا فرو روند.

10. مخالفت بیش تری با مهاجرت در مقیاس وسیع صورت می گیرد.

11. کاهش آمادگی یا تعهد برای مقابله با مشکلات منطقه‌ای یا جهانی، از جمله تغییرات آب و هوایی نیز وجه دیگر این بحران می‌تواند باشد.

12. بسیاری از کشورها در سر برآوردن از تأثیرات این بحران با مشکل مواجه خواهند شد و این خود باعث ورشکسته شدن تعداد بیش تری از دولت‌ها می‌شود.

13. امریکا دیگر به عنوان یک رهبر بین المللی شناخته نمی‌شود. بحران همه گیری کرونا ویروس نشان داد واشنگتن در آزمون رهبری جهانی شکست خورده است (شکست استراتژیک مریکا)

14. در عصر پساکرونا، عملیات های بهداشت شهری افزایش خواهد یافت.

1. شاید بتوان بزرگ ترین پیامد و تهدید سیاسی، اجتماعی پسا کرونایی برای جامعه ایران را شیوع و گسترش سکولاریسم و عرفی گرایی دانست که با توجه به اهمیت ایدئولوژیک و مذهبی ساختار حکومت، این موضوع یک تهدید بالقوه محسوب می شود.

2. کاهش بیش از پیش مرجعیت منابع رسمی اطلاع رسانی و کاهش اعتماد عمومی به مراکز تصمیم گیری و پاسخگویی، از جمله عوارض و پیامدهای نامطلوب در شرایط پسا کرونا خواهد بود.

3. ضعف در ایجاد همبستگی های اجتماعی و خلأ محسوس در حوزه مسؤولیت پذیری اجتماعی به ویژه در زمینه کم توجهی مردم به موضوع عدم مسافرت و در خانه ماندن، به معنای وجود مشکلات عمیق جامعه در ایجاد روابط اعتماد برانگیز متقابل است که در دوران پسا کرونا و در تلاش برای رفع عوارض و پیامدهای این بحران، تأثیرات مخرب اشکالات مذکور بیش از پیش خود را نمایان خواهد ساخت.

4. ضعف در ایجاد و فعال سازی تشکل های سیاسی و سازمان های مردم نهاد مؤثر که قدرت بسیج اجتماعی در شرایط بحرانی را داشته باشند، کاملاً در این مقطع مشهود است که به نظر می رسد این وضعیت به دلیل محدودیت های ساختاری در دوران پسا کرونا تداوم خواهد یافت؛ که به معنای تداوم شکاف های مختلف میان جامعه و حاکمیت و تعمیق این شکاف ها در عصر پساکرونا خواهد بود.

5. در عصر پساکرونا، رژیم ارجاع بیماران در صنعت سلامت کشور، حتماً به روزرسانی و تغییر می کند. عدم مراجعه مردم به مراکز درمانی برای تست کرونا، نشان داد که می توان با خود مراقبتی و پرهیز از بیمارپنداری، بار سیستم سلامت کشور را کاهش داد.

6. برخی از مراجعات ماهانه مردم به مراکز درمانی، بر اساس درمان های اینترنتی و خودپزشک پنداری است که مشکلات بسیاری را برای مراجعه کننده، بیماران واقعی و کادر درمانی ایجاد می کند. باید در عصر پساکرونا، از حجم مراجعات بی مورد مردم به مراکز درمانی کاست.

به دلیل ساختار متمرکز سیاسی و تصمیم گیری یکپارچه در سطح سیاسی، در دوران پسا کرونا برای استان تحول ویژه ای که متمایز از تحولات سیاسی کشور باشد نمی توان در نظر گرفت:

1. بروز افسردگی میان تمام اقشار

2. نیاز به تخلیه احساسات روانی و امکان افزایش سوگ و خودکشی

3. میل به افزایش مواد روانگردان در میان جوانان

4. لزوم تزریق روحیه از طریق ارتباطات تلفنی و مجازی مشاوران و روانشناسان با همه گروه های جامعه

* جامعه شناختی

1. افزایش میل به فردگرایی و کوچک شدن اجتماعات

2. کرونا هراسی عمومی، ابزارگرایی و تقلیل گرایی از هویت تعریف شده در نظام سیاسی و زیرمجموعه های آن در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و..

3. قرارگیری مردم و حاکمیت در وضعیت تقابل به دلیل عدم اعتماد اجتماعی به متولیان امر، تصور مبتنی بر سوء مدیریت و زمینه های بروز تنش های اجتماعی، و آسیب های حاصله از پیامدهای روند امنیتی سازی شده جامعه

ب/3-2) سیاسی
1. عدم توجه به بستن ورودی های استان و ورود مسافران از استان های هم مرز مبتلا به کوید19 خصوصاً گلستان، قم، مشهد و تهران

2. جایگاه بالای استان در ابتلا به ویروس کرونا به عنوان شکست مسؤولین استانی و تخریب قدرت مدیریت آنان در نگاه مردم

3. لزوم برنامه ریزی دقیق در راستای بهبود جایگاه مدیریت سیاسی استان با جایگزینی ایده های جدید در عرصه سیاسی

4. افزایش تنش های استان به دلیل افزایش فشارهای اقتصادی و بحران روانی در جامعه ناشی از استرس کرونا

1. این رخداد عینی می تواند یک مانور چند منظوره برای مسئولین باشد؛ چرا که نقاظ ضعف، قوت و توانمندی ها و ظرفیت استان به شکلی ملموس و عینی نمایان شده و به نوعی می توان گفت همه ابزارها و مدیریت ها در این عرصه محک زده شده است؛ بنابراین دیگر این مسئولین هستند که می بایست از نتایج و بازخوردهای این آزمون به نحو احسن جهت ارتقاء استان در ابعاد مختلف استفاده نمایند. در غیر این صورت به طور حتم شاهد ریزش تدریجی و بیش از پیش جایگاه سیاستگذاران و متولیان استان خواهیم بود و این چیزی نیست جز افت سرمایه اجتماعی که هزینه های بسیاری را در بر خواهد داشت.

2. ارتقاء فرهنگ تجارت الکترونیک و اقتصاد آن لاین در استان

3. افزایش جایگاه مهم سمن ها در فعالیت‌های اجتماعی (توسعه پایدار وابسته به مشارکت های عمومی آحاد جامعه و تعامل بخش های خصوصی و دولتی و نهادهای غیر دولتی است. تشکل های مردمی هم در جایگاه مطالبه گر نیازها و خواست های مردمی  و انسجام بخش لایه های مختلف اجتماع و هم در جایگاه بازوی یاری رسان دولت در تحقق اهداف و برنامه های خود هستند).

4. تغییر دیدگاه و ساخت روانی افراد جامعه پروسه ای طولانی و نیازمند فرهنگ سازی است اما شاید شیوع بیماری کووید ۱۹ و ضرورت اجرای سریع و درست اصول مسئولیت پذیری شهروندی بتواند نقطه آغاز این فرهنگ سازی باشد.

5. در حوزه اقتصادی می توان ملاحظه نمود که این حوزه به تبع وضعیت اقتصادی کشور دچار چالش های متعددی در زمینه های تولید، اشتغال و حوزه های مالی و مالیاتی شود که لازم است در این رابطه پیش بینی های لازم انجام شود.

6. با توجه به تجربه کرونا و از سویی وجود بسترها و ساختارهای مناسب در حوزه دولت الکترونیک و فناوری های نوین در سطح استان شاید بتوان چشم انداز جدیدی از فعالیت اقتصادی و سرمایه گذاری را در این حوزه ترسیم نمود که بتواند دریچه های جدیدی از رشد و توسعه را به روی استان بگشاید.

7. تمرکز بر تبدیل استان به عنوان قطب فناوری و بهره برداری از دانش های نوین الکترونیکی می تواند به عنوان یک راهکار مد نظر باشد.

* مدیرکل سیاسی، انتخابات و تقسیمات کشوری استانداری سمنان
سعید متقی