به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت کشور؛ هنگام وقوع بلایای طبیعی نخستین انتظار و سؤال افراد آسیب دیده این است که مسئولان کجا هستند؛ چه،گاه حجم خسارات به حدی است که جز با مساعدت‌های جدی دولتی و مردمی زندگی برای خسارت دیدگان میسور و میسر نیست.
سیل امسال هم با توجه به حجم بارش‌ها و وسعت جغرافیایی که درگیر خود کرده بود خسارات زیادی به جای گذاشت؛ برآوردهای اولیه می‌گوید سیل امسال دست کم  ۳۳ هزار میلیارد تومان خسارت به جا گذاشته است. جواد ناصریان، معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت کشور و دبیر کمیته برآورد، تعیین و تخصیص خسارات – قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل زده در گفت‌وگو با «ایران» بخشی از اقدامات دولت برای جبران خسارت سیل‌زدگان را تشریح کرد که در زیر می‌خوانید.
 
کمیته تخصیص و تعیین خسارات سیل چه اقداماتی انجام داده است و این کمیته ذیل قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده چه هدفی را دنبال می‌کند؟
از ابتدای شروع سیل هم تمام ارکان وزارت کشور درگیر بودند و دولت و شخص رئیس جمهوری نیز پیگیر کار بودند. منتها گستردگی و پراکندگی حجم سیل به قدری بود که حدود ۲۴ استان را درگیر کرد و به همین دلیل امکان مدیریت بحران و خسارتها با مدل‌های قبلی نبود با این حجم کار و پراکندگی و گستردگی دستگاه‌ها و اینکه هر دستگاهی سعی می‌کرد وظیفه بخش خود را انجام دهد طبیعی بود که ناهماهنگی به وجود بیاید. به همین دلیل رئیس جمهوری دستور دادند که این مجموعه با فرماندهی واحد اداره شود و همه دستگاه‌های ذیربط در مرز دولتی و غیردولتی تحت فرمان فرماندهی واحد کار کنند که بتوانیم تمام انرژی پتانسیل را جمع کنیم. پس از اینکه این دستور در هیأت وزیران تصویب شد، در اولین گام، قرارگاه را در وزارت کشور ایجاد کردیم.
دلیل نام گذاری این نهاد به عنوان«قرارگاه» چه بود؟
ستاد در ذهن تداوم کار را تداعی می‌کند و اینکه استمرار دارد. در صورتی که قرارگاه ظرف مدت مشخص مانند زمان جنگ اقداماتی انجام می‌شود و وقتی کار تمام شد و ضرورت نداشت جمع شود. قرارگاه به صورت موقت تشکیل شده و اقداماتی برای آن پیش‌بینی شده است. شخص وزیر، رئیس قرارگاه، رئیس سازمان مدیریت بحران به عنوان جانشین و هفت کمیته در ذیل این قرارگاه وجود دارد که دبیران آنها معاونین وزیر کشور هستند و دستگاه‌های مختلف متولی بخش‌های مختلف که عضو شورای بحران نیز هستند، عضو قرارگاه و به تناسب عضو کمیته‌ها هستند.
اقدامات انجام شده از سوی کمیته برآورد و تعیین و تخصیص خسارات قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده تاکنون چه بوده؟
کمیته برآورد و تخصیص منابع بر عهده معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت کشور است. اولین جلسه رسمی این کمیته ۲۵ فروردین ماه برگزار شد و در این مدت یک ساعت تمام دستگاه‌های عضو در این جلسه حضور یافتند که خسارت‌های برآورد شده را به ما گزارش دهند و این خسارت‌های اولیه بود. در واقع این کمیته اولین کمیته‌ای بود که حتی پیش از شروع به کار رسمی قرارگاه فعالیت خود را آغاز کرد و پس از شروع به کار قرارگاه بلافاصله نخستین جلسه خود را تشکیل داد. برخی از دستگاه‌ها گزارش‌های خود را به تأیید استان‌ها نیز رسانده بودند اما این گزارش اولیه بود که در جمع بندی مشخص شد حدود 33 هزار میلیارد تومان برآورد خسارات است که بخشی از آن باید بلاعوض پرداخت شود بخشی هم در قالب تسهیلات و بخشی دیگر در قالب تکمیل زیرساخت پرداخت خواهد شد که متولی این بخش بیشتر خود دستگاه‌های اجرایی هستند. موارد زیر بنایی را با دستگاه‌های مختلف در حال بررسی و به تفاهم رسیدن هستیم که برآورد اولیه حدود ۳۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان است و این برآورد حتماً جرح و تعدیل خواهد شد. مطمئناً بخشی از این هزینه‌ها و برآوردها را کمیته نخواهد پذیرفت به همین منظور جلسات متعددی می‌گذاریم تا بتوانیم این‌ها را به عدد مشخصی برسانیم و در کنار آن احتمال دارد خوزستان که کاملاً از این بحران بیرون نیامده و هنوز درگیر است به این عدد اضافه شود. در هر صورت احتمالاً این عدد قطعی نخواهد بود.
در کنار این امر حتماً باید سامانه ایجاد شود که تمام اطلاعات در این سامانه ثبت شود. یکی از دستورات وزیر کشور به عنوان رئیس قرارگاه تشکیل کمیته فناوری بود که باید آن را ایجاد کنند و ارتباط مستقیم میان این سامانه با استان‌ها و همچنین سامانه احراز هویت ثبت احوال متصل می‌کند که هم آنها بتوانند اطلاعات اولیه خود را وارد این سامانه کنند و هم اطلاعات راستی‌آزمایی شود تا کاملاً افرادی که درخصوص خسارت ثبت‌نام می‌کنند اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی رصد شوند. اطلاعات دقیقی از افراد گرفته می‌شود. همچنین مقرر شد متناظر این کمیته و این قرارگاه در استان‌ها تشکیل شود تا همه افرادی که خسارت دیده اند اطلاعات خود را از طریق استان در سامانه تحت عنوان سامانه سجاد، ثبت و ضبط کنند تا ما بتوانیم خسارت‌های آنها را پرداخت کنیم. بر این اساس مصوبه را در ۱۱ فروردین از دولت گرفتیم که آنجا مشخص می‌شد خسارات به چه شکل، چه میزانی و بابت چه چیز پرداخت شود.
وقتی سیل گسترده تر شد در مصوبه دوم، مصوبه اول هم اصلاح شد که در تاریخ ۲۸ فروردین در هیأت وزیران مصوب و به ما ابلاغ شد. در ۲۷ فروردین ماه جلسه تمام دستگاه‌های اجرایی از جمله جهاد کشاورزی را داشتیم و چارچوب دقیق تنظیم کردیم که به چه میزان و به چه شکل خسارات پرداخت شود. گزارش این جلسه منتج به مصوبه هیأت وزیران در ۲۸ فروردین مبنای پرداخت‌ها شده است.
دولت در اجرای مصوبه اول خود حدود 170 میلیارد تومان پول در اختیار استان گلستان قرار داد که از هفته پیش در حال پرداخت به کشاورزان است و حدود ۷۹ میلیارد تومان نیز به کشاورزان آسیب دیده استان مازندران اختصاص یافت.
بنیاد مسکن که عضو کمیته بازسازی و نوسازی قرارگاه است، برآوردهای اولیه دقیقی انجام داده است که به جز بخش کوچکی از استان خوزستان، ۱۷۴ هزار واحد مسکونی در کل استان‌های کشور دچار آسیب شدند که از تعمیرات جزئی تا تخریب کامل را در بر می‌گیرد دولت مصوب کرد که تسهیلات در اختیار این افراد قرار گیرد و از همان روزهای ابتدایی از هر منطقه که آب فروکش کرده است بنیاد مسکن شروع به کار کرده و اطلاعات مورد نیاز را استخراج و در سامانه خود قرار داده است. اکنون حدود ۱۰۰ هزار واحد را شروع به بازسازی و نوسازی کرده است منابع چه به صورت بلاعوض، چه به صورت تعمیرات، پیش‌بینی شده است و مقدار وامی که نیاز هست هم تعیین شده است.
یکی از پیشنهادات این است که برای افرادی که منزل آنها دچار حادثه شده و اسباب و اثاثیه آنها آسیب دیده است، در جلسات بررسی خواهد شد که چه اقداماتی انجام شود که در کنار تأمین مالی، بتوانیم از اجناس مورد نیاز مردم در اختیار آنها قرار دهیم که در این راستا جلسه‌ای با اصناف خواهیم داشت تا کالای داخلی خریداری شود و امسال که سال رونق تولید است بتوانیم با چه دستورالعمل و مکانیزمی مدیریت کنیم تا با ارزان ترین قیمت کالای با کیفیت داخلی در اختیار مردم قرار داده شود.
نحوه تأمین هزینه خسارات سیل چگونه خواهد بود؟
وقتی چنین حادثه‌ای رخ داد دولت نیاز داشت با یک مکانیسمی منابع مورد نیاز را تأمین کند گزارشی به مقام معظم رهبری ارسال شد که اگر ایشان اجازه دهند با توجه به محدودیت‌های مالی و با توجه به اینکه این هزینه در بودجه کل کشور امسال دیده نشده بود از محل صندوق توسعه ملی اخذ و مشکل حل شود که مقام معظم رهبری چهار مسیر را مشخص و ابلاغ کردند که کسری آن از صندوق توسعه ملی پرداخت شود. در استان‌های حادثه دیده منابع بودجه ای برای تملک دستگاه‌ها پیش‌بینی شده بود که حتماً دولت از محل جابه‌جایی تملک دارایی سرمایه ای و ردیف‌های بودجه بخشی از آن را تأمین کند. دوم؛ قانون تنظیم بخشی از مقررات دولت و قانون مدیریت بحران که به ماده ۱۰ و ۱۲ معروف است که در آنجا پیش‌بینی شده است که مجموعه ۵ درصد از بودجه دولت بابت بحران‌ها پیش‌بینی شده است. بخش دیگر که نیاز تسهیلاتی است که باید دولت تسهیلاتی مانند ساخت مسکن را در اختیار مردم قرار دهد. سوم، از محل تسهیلات بانکی و تسهیلات ارزان قیمت انجام می‌شود که برنامه‌ریزی دولت بر این است که حدود ۱۵ میلیارد تومان از این ۳۳ هزار میلیارد تومان از محل تسهیلات تأمین می‌شود که به دو بخش تقسیم می‌شود منتهی این تسهیلات قرض الحسنه و ارزان قیمت خواهد بود. اگر این سه بخش پوشش کافی منابع را نداد مابقی از محل صندوق توسعه ملی تأمین می‌شود.
نحوه پرداخت‌ها چگونه خواهد بود؟
سعی می‌کنیم خرید لوازم خانگی به صورت متمرکز انجام شود و اگر با اصناف به تفاهم برسیم همانطور که فرمانده قرارگاه گفتند به صورت متمرکز خریداری کنیم. بخش دیگر ساخت و ساز است که نیاز به کار بیشتری دارد تسهیلات به نام افراد پرداخت و قابل برداشت است و وام بلاعوض به نام هر فرد در بانک واریز می‌شود اما این پرداخت‌ها با پیشرفت فیزیکی انجام و اجازه آزادسازی داده خواهد شد .ما با هماهنگی و همکاری خود خسارت دیدگان براساس مدل بنیاد مسکن کار را پیش خواهیم برد. بر اساس این مدل بنیاد مسکن که سال‌هاست انجام می‌شود و نمونه موفق آن در زلزله کرمانشاه بود که ظرف مدت یک سال منازل ساخته شد، نشان می‌دهد که هر چه از ظرفیت مردم استفاده کنیم ساخت و ساز زودتر و ارزان قیمت تر و کیفیت بیشتری خواهد داشت.
در مدل بنیاد مسکن افراد مشارکت داده می‌شوند همچنین این افراد به پیمانکاران مرتبط می‌شوند تا خودشان پیمانکاران را انتخاب کنند و بر روند کار نظارت داشته باشند. برخی از دستگاه‌ها هم اعلام آمادگی کردند که از ظرفیت آنها نیز استفاده خواهیم کرد.
مصوبه ۲۸ فروردین هیأت وزیران درخصوص پرداخت خسارات به سیل‌زدگان از سوی دولت چه ویژگی‌ها و امتیازاتی دارد؟
این مصوبه تمام دغدغه کشاورزان و خسارت دیدگان حوزه کشاورزی را به خوبی برطرف می‌کند. در واقع برای اولین بار در کشور سریع و دقیق، هر مصوبه و اقدامی که نیاز بود دولت انجام دهد مصوبه آن را از دولت گرفتیم. اینکه بر اساس دستور و تأکید مقام معظم رهبری و همچنین رئیس جمهوری که اولویت را بر پرداخت خسارات مردم تعیین کردند توانستیم ظرف مدت یک روز تمام دستگاه‌ها را جمع و به نتیجه برسانیم. مصوبه ۲۸ فروردین هیأت وزیران، میزان توزیع منابع مختلف کشاورزی را آوردیم و تمام خسارات به صورت دقیق مشخص شد.
پرداخت‌ها به بخش‌های مختلف از جمله زراعت به ازای هرهکتار زراعت دیم و هر هکتار زراعت آبی مبلغی مشخص شده است. همچنین خسارت به ازای هر هکتار باغ در حوزه دام سبک و هم دام سنگین و هم هر واحد دامی مشخص شده است. زنبورداری در هر کلنی، در حوزه آبزی پروری در گرمابی یا سردابی، خسارات ایستگاه‌های پمپاژ و مرغداری‌ها مشخص شد. در بخش مسکن بر اساس دستور فرماندهی قرارگاه مقرر شد که به صورت موقت ۶ ماهه برای روستاییان و شهریان اجاره مسکن پرداخت شود که ظرف یکی دو روز آینده پرداخت آن انجام خواهد شد البته بخشی از این موارد از سوی بنیاد مسکن پرداخت شده است.

البته براساس گزارش‌های دریافت شده، مبلغ اجاره بها در مناطق سیل‌زده تغییر زیادی نکرده است. همچنین در شهرها و روستاها غالباً همه همشهری و فامیل هستند و به همدیگر پناه داده‌اند و البته همه خانه‌ها هم صد درصد تخریب نشده و خانه‌های خسارت دیده در کوتاه‌ترین زمان بازسازی خواهند شد و قابل اسکان است. دغدغه خاصی در این مورد نداریم اما اگر گزارشی از سوء استفاده یا افزایش زیاد مسکن داشته باشیم، حتماً دولت نظارت دقیقی خواهد داشت.

منبع: روزنامه ایران